Paslı Metal Yüzeyler Nasıl Boyanır? Hobi Boyaları Paslı Yüzeye Tutunur Mu? Paslı Çelik Kapı Nasıl Boyanır?

 Pas Nasıl Oluşur?

Konuya nereden başlasam acaba diye düşünüyordum ve sanırım en baştan anlatmak daha iyi olacak, böylece mantığımızda bazı detaylar daha iyi oturacak. Pas nasıl oluşur? Paslı metal yüzeyler nasıl boyanır? hobi boyaları bu konuda yeterli mi? Tek tek inceleyeceğiz. Uzun zamandır en çok istediğiniz konuyu sonunda kaleme aldım, umarım sıkılmadan okursunuz:)

Pas nasıl oluşur? Pas dış etkenlerden korunmamış metallerin üzerinde oluşan kahverengi bir tabakadır. Pas metalin oksijen ve nem ile temasından oluşur. Yani pas oluşması hem neme, hem de havaya ihtiyaç var. Koruma altına alınmamış bahçe mobilyaları ya da mutfak sandalye bacakları bu yüzden paslanıyor, tabi bu süreç yavaş yavaş ilerliyor.

Çoğumuz gözlemlemiştir, metal sandalye bacakları, sehpa ayakları ilk alındığı gibi parlak gözükmezler, zamanla matlaşıp gözenekli ve kirli gibi görünmeye başlarlar. Bu süreç kullanılan metalin kalitesine göre, bazen 6 ay, bazen de 1 yıldan uzun süre de gözlemlenebilir.

Durum böyle olunca da boyayarak yenilemek istiyorsunuz ve muhtemelen şuan arama motoruna "paslı yüzey nasıl boyanır" yazarak bu yazıyı bulmuş olabilirsiniz :) merak etmeyin en güzeli olur, siz okumaya devam edin..

Peki, paslanmaz çelik neden paslanmaz, hiç düşündünüz mü bilmiyorum ama ben bazen gereksiz şeyleri merak ettiğim için daha önce araştırmıştım:) Paslanmaz çeliği pasa karşı dirençli yapan element krom, yani çelik tek başına oksijen ile tepkimeye girince pas oluşuyor ama malzeme içine krom(%10,5 oranında) eklendiğinde sanki bir koruma kalkanı gibi parlak bir tabaka oluşturuyor, böylece hava ve su ile teması kesildiği için pas oluşamıyor. 

Tamam çok uzattım sanki konuyu, şimdi asıl bizi ilgilendiren, paslı yüzey nasıl boyanır konumuza dönelim :) 

Paslı Metal Yüzeyler Nasıl Boyanır? Paslı Yüzey Boyama 

Zımpara ve temizlik 

Her zaman olduğu gibi yazılarımı hazırlarken uygulama aşamalarının sırasına göre ilerliyorum yani ilk aşama zımpara, pası yüzeyden temizleme ile başlıyoruz. 

Pas yüzeyde aktif canlı gibi yani bunu kanserli hücre gibi düşünebilirsiniz, ürer ve her yeri kaplar. Pası yüzeyden temizlemeden ve onun oksijenini kesmeden maalesef boya tutunmaz, hele de su bazlı hobi boyaları asla tutunmaz. 

Öncelikle hafif hasarlı paslı yüzey varsa, 100-180 arası zımpara kağıdı ile temizleyip, tinerli bez ile yüzeyi temizleyebilirsiniz.

 

Orta hasarlı paslı yüzey varsa, tel fırça yardımıyla pul pul olmuş kabukları mümkün olduğunca hepsini sökmeye çalışın, özellikle baloncuk olmuş yüzeyler varsa dışında pas gözükmüyordur ama boyanın altından paslanmaya başladığı için kabarcık olabilir. Sonra yüzeyi iyice zımpara yaparak yine tinerli bir bez ile silebilirsiniz. 

Ağır hasarlı paslı yüzeyler için ise, genelde taşlama makinesi kullanıyorlar bunun için ve çok hızlı pası söküyor ama bu işlem daha çok profesyoneller yapıyor. Ev ortamında bunu yapmamız imkansız, o yüzden zımpara ve temizlik şimdilik bizim için yeterli aşama. 

Bir de piyasada pas sökücüler var, kısaca onun hakkında da bilgi vereyim. OK-152 gibi hem pas sökücü hem de pastan koruyucu ürünler var. Bunlar daha çok makine aksamı gibi ürünlerde kullanılıyor. Civata, somon, menteşe, kapı kolu vb. gibi yüzeylerde pası gevşetip çözüyor. 

Macun uygulama, bu aşamaya da yer vermek istiyorum çünkü bazı durumlarda gerekebilir. Örneğin, 2019 yılında ben bir projede paslanmış bir paslı çelik kapı yenilemiştim. Bahçeli bir evdi ve çelik kapının dış yüzeyi hava şartlarından dolayı aşırı paslanmıştı. Öncelikli kazıya bildiğim kadarıyla dökülen pası yüzeyden temizlemiştim, fakat bazı yüzeylerde yani kazıdığım ve hiç dokunmadığım yüzey arasında derinlik farkı oluştu. O yüzden macun ile bu farkı kapatmam gerekiyordu, bunun için çelik macunu kullandım, hem çelik macunu solvent bazlı olduğu için pasın hava ile temasını kesmiş oldum hem de yüzeyim pürüzsüz olmuş oldu. Ahşap macunu olur mu diye şuan aklınızdan geçmiş olabilir :) hayır olmaz paslı yüzey için çelik macunu mutlaka şart. Daha sonra tekrar zımpara yaparak zeminimi pürüzsüz bir şekilde astara hazırlamış oldum. Devamını aşama aşama yazacağım o yüzden okumaya devam edelim😊

Hatta çelik kapının bir iki fotoğrafını ekleyim buraya, elimde çok fazla fotoğraf yok maalesef, şimdi keşke her aşamayı çekseydim diye düşünmeden edemiyorum :) 

Çelik macunu nedir? Nasıl uygulanır? Detaylarını merak ediyorsanız "Mutfak Nasıl Boyanır?" yazımda anlatmıştım, yazının üzerine tıklayarak okuyabilirsiniz.. 

Antipas Boya Nedir? Astar Uygulama & Astar Çeşitleri 

Şimdi buraya kadar, paslı yüzeye zımpara yaptık, kazıdık, gerekliyse macun yaptık, tozdan kirden temizledik. Sırada ise paslı yüzeyler için olmazsa olmaz astar yani antipas uygulaması yapmamız gerekiyor. 

Antipas boyanın işlevi pas ve boya arasında koruyucu bir bariyer oluşturmasıdır. Daha önce ne demiştik, pas hava ve nem ile zamanla oluşuyordu, antipas boya ile önce bir kalkan oluşturmamız lazım ki, son kat boyamız için zemin hazır olsun ve üzerinden yıllar geçse bile pas oluşumu tekrar ortaya çıkmasın. 

Piyasada antipas boya diye arattığınızda bir çok ürün çıkar karşınıza, istediğinizi kullanabilirsiniz, genelde solvent bazlı olur bu astarlar ve tiner ile inceltilerek kullanılır, kutunun üzerinde yazan orana göre tiner ile inceltip, gerekirse iki kat uygulama yapabilirsiniz. Ertesi gün ise boyama işlemine geçebilirsiniz. 

Bir de su bazlı antipas boyalar var, bunlar diğerlerine nazaran kokusuzdur. Eğer evde uygulama yapacaksanız ve küçük çocuklarınız varsa, su bazlı antipas boya tercih edebilirsiniz. Örneğin paslı masa, sehpa, sandalye ayakları için kokusuz su bazlı antipas boya uyguladıktan sonra, her zaman kullandığınız dönüşüm boyalarını uygulayıp, vernik yapabilirsiniz. 

İç mekanlar için su bazlı antipas kullanabilirsiniz, fakat dış mekanlarda bence solvent içerikli antipas boya kullanmanız 4 mevsim hava şartlarını düşünürsek, daha sağlam olacaktır. 

Peki yukarıda anlattığım paslı çelik kapı örneğinde ben ne yaptım derseniz, yüzeyimi pürüzsüz hale getirdikten sonra solvent bazlı multi astar uyguladım. Marka ismi veremiyorum ama Google'a multi astar yazarsanız çıkacaktır. Bu astar da tiner ile inceltilebilir ben de kapının her yerine bu astarı uyguladım. Paslı olmayan yüzeye bile sürdüm ki, ilerde tekrar pas oluşursa engel olsun, çünkü bu pas kanser gibi başka bir yerden üreyebilir:) 

Daha sonra istediğiniz herhangi bir dönüşüm boyası ile boyayıp vernik atabilirsiniz. Bende boyayıp su bazlı bir vernik atmıştım ve aradan kaç yıl geçmesine rağmen hiç bir sorun çıkmamıştı. Fakat burada önemli bir detay var, eğer sürekli suya temas eden ya da nem buhar oluşan bir yüzeyse o zaman mutlaka solvent içerikli bir vernik ile işlemi sonlandırmanız lazım. Su bazlı vernik biliyorsunuz ki ıslak zeminlerde koruyucu değildir. 

Antipas Gerektirmeyen boyalar

Özellikle dış mekanlarda kullanılmak üzere antipas gerekmeyen yeni boyalar çıktı. Bunlar hem antipas, hem de son kat boya görevini görüyorlar yani ikisi bir arada tek adımda uygulama yapabiliyorsunuz, zamandan, paradan tasarruf etmiş oluyorsunuz. Benim bildiğim iki ürün var şimdilik, biri Polimetal boya, diğeri ise, Hammerite boya, ikisi farklı markalar Google'a yazarsınız çıkacaktır. Bu ürünler direk paslı yüzeye (tabi önce mutlaka zımpara ve tozundan da arındırarak) direk uygulayabileceğinizi ve hem antipas astar hem de son kat boya olduklarını iddia ediyorlar. Yani zemini önce zımpara yaparak tozdan arındırdıktan sonra direkt uygulayıp işiniz bitmiş oluyor, özellikle dış mekan ferforje, demir, metal gibi mobilyalarınız varsa tercih edebilirsiniz, sadece çok fazla renk seçeneği yok. 

Hobi Boyaları Paslı Yüzeye Tutunur Mu? 

Hobi boyaları derken neleri kastediyorum? Aslında en çok kullandığımız ürünleri, mobilya dönüşümlerinde tercih ettiğimiz ürünler, yani ambalaj üzerinde multisurface, chalked, chalky ya da kendinden vernikli boyalar ile direk paslı yüzeye bu boyalar tutunur mu? 

Maalesef tutunmaz, bu saydıklarımın hepsi su bazlı akrilik boyalardır. Ne demiştik, paslı yüzeyi hava ve nem ile olan ilişkisini kesmemiz lazım demiştik, o yüzden bu boyaların gücü yetersiz kalacaktır, kimyagerler daha iyisini yapana kadar :) 

Fakat şöyle bir şey tavsiye edebilirim, örneğin evinizde paslanmış metal sandalye ya da masa ayakları var, marketlerde pas sökücü sprey şeklinde satılan ürünleri pası temizlemek için kullanabilirsiniz. Ben daha önce denemiştim bu ürünü sıkıp telle ovaladığınızda pas tamamen temizleniyor, metal ilk günkü gibi oluyor. Bu tarz ürünlere alerjiniz varsa sirke ve karbonat ike de deneyebilirsiniz. Sonra aradan biraz zaman geçtikten sonra tekrar pas oluşmaya başlıyor ama eğer temizledikten hemen sonra dönüşüm boyaları ile boyayıp verniklerseniz, o zaman bir sorun yaşamayacağınızı düşünüyorum. Kısaca pası temizledikten sonra, aynı mobilya boyuyor gibi sürece devam edebilirsiniz, burada en dikkat etmeniz gereken nokta en ufak paslı gözenek kalmamalı, çünkü o kısma boya tutunmaz ve zamanla kalkma yapar, tabi mutlaka boya öncesi sirkeli su ile deterjan kalıntısından arındırmayı unutmayın. 

Ben temizlikle uğraşamam derseniz, paslı yüzeyi zımpara yapıp tozunu alın, sonra yukarıda bahsettiğim antipas astar boya uygulaması yapın. Daha sonra yine istediğiniz mobilya dönüşüm boyası ile bildiğiniz yönteme devam edebilirsiniz. 

Paslı bisiklet, çamaşır teli, tel sepet gibi eşyalar nasıl boyanır? 

Bu soruda çok sorulmuştu o yüzden kısaca yer vermek istedim. Süreç burada da aynı fakat, girinti çıkıntısı çok olan ya da tel gibi ince olan yüzeyleri fırça ile boyamaya kalktığınızda, hem iz bırakırsınız hem de damla şeklinde boya kalıntıları oluşturursunuz. O yüzden bu yüzeylerde sprey boya kullanmak çok daha kolay bir uygulama yöntemi olur. Antipas boyaların bir de sprey şeklinde olanı var, önce zımpara yaparak iri kalıntılardan kurtulun, daha sonra antipas sprey ile boyayın, kurumaya bırakın. Ardından istediğiniz renk, sprey bir boya ile boyayıp işlemi bitirebilirsiniz. Sprey boyalar solvent bazlı olduğu için ekstra vernik istemiyor, sadece boya kutusunun üzerinde metal boyanır ifadesi olup olmadığını kontrol edin. 

Evde Doğal Pas Sökme Yöntemleri 

İç mekanlarda çokta zorlayıcı olmayan hafif hasarlı paslı yüzeyleri temizlemek için elbette doğal pas sökme yöntemleri de var. Örneğin metal sandalye ayakları paslandı ve siz boyama yapmadan bu sorunu çözmek istiyorsanız, aşağıdaki işe yarayan herhangi bir yöntemi uygulayabilirsiniz. 

1. Kola
2. Beyaz Sirke
3. Karbonat ya da kabartma tozu 
4. Patates 
5. Tuz ve limon 
6. Alüminyum folyo 
7. Diş macunu 

Bu yöntemlerin neredeyse hepsi işe yarayacaktır, çünkü içeriğinde asit bulunuyor. Tek yapmanız gereken paslı yüzeye döküp silmek. Tekrardan pas oluşmaması için ise, düzenli olarak temizleyip nemden korumanız lazım. 

Yine uzunca bir yazı oldu ama umarım aklınızda herhangi bir soru işareti kalmamıştır 😊 Unuttuğum ya da sormak istedikleriniz varsa mutlaka yorumlara yazabilirsiniz. Sizden en çok gelen sorular üzerinden yazılarımı hazırlamaya çalışıyorum, bu konu dışında yazmamı istediğiniz başka konular varsa yorumlara yazmayı unutmayın👌

Son olarak mutfak, banyo ve mobilya yenileme projelerinizde her aşamasını benimle birlikte yapmak isterseniz Online Danışmanlık (ücretli) için bana İnstagram hesabımdan ulaşabilirsiniz. @betidesign